Uzun zamandır gündemi meşgul eden ikinci el araç satışına ilişkin düzenleme 16 Ağustos 2022 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Söz konusu düzenleme birtakım soru işaretlerini de beraberinde getirdi. Öncelikle düzenlemeye ilişkin kafa karışıklıklarını gidermekle birlikte, düzenlemenin hukuka uygun olup olmadığı noktasında da görüşlerimi dile getireceğim.

Araç Satış Sınırlaması Kriterleri Nedir?

Düzenlemeye göre; ikinci el araç ticaretiyle iştigal edenler, aracın ilk tescil tarihinden itibaren 6 ay ve 6 bin kilometre geçmedikçe otomobil ve arazi taşıtlarının pazarlanmasını veya satışını yapamayacaklardır.

Dikkat edilmesi gerekir ki; yönetmelikte “altı ay ve altı bin kilometre” ifadeleri kullanılmıştır. Hal böyle olunca, aracın ilk tescil tarihinden itibaren hem 6 ayın hem de 6 bin kilometrenin geçmiş olması gerekmektedir. Yani araç satışı için bu şartlardan birisinin değil her ikisinin de gerçekleşmiş olması gerekmektedir.

Araç Satış Sınırlaması Geçerlilik Süresi Ne Kadardır?

Söz konusu düzenleme 01.07.2023 tarihine kadar geçerlidir. Bakanlık bu tarihi 6 aya kadar uzatmaya yetkilidir.

Ayrıca belirtmek gerekir ki; 16.08.2022 tarihinden önce tescil edilen araçların 15.09.2022 tarihine kadar pazarlanması veya satılması halinde bu sınırlama uygulanmayacaktır.

Araç Satış Sınırlaması Dolaylı Satış İle Aşılabilir Mi?

Düzenlemenin resmileşmesi ile birlikte sınırlamanın birtakım yollarla aşılabileceği dedikoduları da gündeme gelmiştir. Bu dedikodulardan en çok konuşulanı; araç ticareti ile ilgilenen kişilerin yeni aldıkları aracı, sınırlamaya tabi olmayan kişiler üzerine tescil ederek ticaretine devam edeceği yönünde olmuştur. Ancak düzenlemede doğrudan satışlar gibi, yukarıdaki gibi gerçekleşen dolaylı satışların da sınırlamaya tabi olduğu ifade edilmiştir. Tabi uygulamada bunun tespit ve takibi noktasında soru işaretleri bulunmaktadır.

Araç Satış Sınırlaması Hukuka Uygun Mudur?

Söz konusu sınırlamanın gerek hukuk tekniği açısından gerekse temel hak ve özgürlükler açısından hukuka aykırı olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Bu kapsamda öncelikle belirtmek gerekir ki; mülkiyet hakkı Anayasa’nın 35. Maddesi ile düzenlenmiş olup, ancak kamu yararı amacıyla kanunla sınırlanabilir. Ancak söz konusu düzenleme “ikinci el motorlu kara taşıtlarının ticareti hakkında yönetmelikte değişiklik yapılmasına dair yönetmelik” ile yapılmıştır. Yani mülkiyet hakkına yapılacak bir müdahale ancak kanun ile yapılması gerekirken yönetmelik ile yapılmıştır. Bu durum açık bir hukuka aykırılığın yanı sıra, “Az gelişmiş ülkelerde kanunlar hiyerarşisi tersten olur” sözünün bir örneği olarak karşımıza çıkmıştır.

Yine söz konusu düzenleme Anayasa’nın 48. Maddesi ile düzenlenen “sözleşme hürriyeti” açısından da ayrı bir tartışma konusu yapılabilir.

                                                                                                                                                                                     Av. Emir Abdullah ÖZÇELİK