Bilindiği üzere son dönemde yaşanan uyuşmazlıkların büyük bölümü kira hukukuna ilişkindir. Bu uyuşmazlıkların en büyük sebebini 1 Temmuz 2023 tarihine kadar yürürlükte olan %25 kira artış sınırlaması oluştursa da başkaca nedenler de sorunlara sebebiyet verebilmektedir. Kira ilişkisinde yaşanabilecek sorunlar oldukça fazladır. Hal böyle olunca sadece uygulamada sıklıkla karşımıza çıkan sorunları Konut ve Çatılı İşyeri kiralarında “kiracı” yönünden inceleyeceğim.

Kira Bedelinin Elden Ödenmesi

            Uygulamada sıklıkla mağduriyete sebebiyet veren konu kira ödemelerinin elden yapılmasıdır. Muhtelif sebeplerden dolayı kiraya verenlerin kira ödemesini elden almak istediğini biliyoruz. Bu durumda elden ödeme yapan kiracıların her ödeme kiraya verenden makbuz talep etmesi gerekmektedir. Karşılıklı güven vb. nedenlerle makbuz alınmadan yapılan ödemeler kiracı açısından risk teşkil etmektedir. Kötü niyetli olan bazı kiraya verenler bunu kullanarak kira ödemelerinin yapılmadığını iddia ederek kiracının taşınmazdan tahliyesini isteyebilmektedir. Son dönemde kiraların bir hayli yükselmiş olması nedeniyle kiraların ödendiği ancak yazılı delil ile ispat edilmektedir. Hal böyle olunca kiracı ya evini tahliye etmek zorunda kalmakta ya da elden ödediği kira bedellerini tekrar ödemek zorunda kalmaktadır.

            Bu hususta uyuşmazlığa sebebiyet vermemek için yapılması gereken en basit ve akılcı yol kira ödemelerinin hangi aya ait olduğu da belirtilerek banka yoluyla ödenmesidir.

Belirli /Belirsiz Süreli Kira Sözleşmesinin Feshi

Kiracı, belirli süreli sözleşmelerin süresinin bitiminden en az onbeş gün önce bildirimde bulunmadıkça, sözleşme aynı koşullarla bir yıl için uzatılmış sayılır. Yani belirli süreli olarak yapılan kira sözleşmesinde kiracı artık o ev/işyerinde kiracı olmak istemiyorsa, kira sözleşmesinin sona ereceği tarihten en az 15 gün içinde kiraya verene yazılı olarak bildirimde bulunmalıdır. Belirsiz süreli kira sözleşmesinde ise kiracı yapacağı yazılı bildirim ile kira sözleşmesini her zaman feshedebilir. Bu iki şekilde yapılacak fesih hakkının sadece kiracılara tanındığı unutulmamalıdır.

Tahliye Taahhütnamesi Verilmesi

Son dönemin kanayan yaralarından birisi de tahliye taahhütnameleridir. Kiraya verenler genellikle kira sözleşmesi ile beraber tarihleri boş bırakılmış tahliye taahhütnamesinin de kiracı tarafından imzalanmasını istemektedir. Öncelikle bu taahhütün verilmemesi en doğru yol olsa da, bu taahhüt verilmediğinde kiraya veren de kira sözleşmesi yapmaktan vazgeçebilmektedir. Bu noktada yapılması gereken kira sözleşmesi ile beraber imzalanan tahliye taahhütnamesine tarih de yazılmasıdır. Belirttiğim gibi genelde bu iki evrak aynı tarihte tanzim edilmektedir. Yargıtay bu durumda (kira sözleşmesi ile aynı gün verilen tahliye taahhütnamesi) taahhütün “kiraya verenin baskısı ile verilmiş olduğunu” kabul etmektedir. Hal böyle olunca söz konusu taahhütün geçersizliği ileri sürülebilecektir.

Aidatları Kimin Ödemesi Gerektiği Sorunu       

Yine son zamanlarda aidat ve ortak alanlarda yapılan işler nedeniyle yapılacak ödemelerden kimin sorumlu olduğu noktasında da uyuşmazlıklar yaşanmaktadır. Her ne kadar yapılacak ödemenin nedenine göre ödemeden kimin sorumlu olacağı değişse de, genel olarak ortak gider ve aidat borcundan kural olarak kat malikinin yani ev/işyeri sahibiyle kiracının müteselsil sorumlu olduğunu ifade etmek gerekir. Ancak belirtmek gerekir ki, kiracının bu husustaki sorumluluğu ödemekle yükümlü olduğu kira miktarı ile sınırlı olup, herhangi bir ödeme halinde de ödemenin kira borcundan düşülmesi gerekmektedir.

                                                                                                                                                                                     Av. Emir Abdullah ÖZÇELİK